Η Ελλάδα κατέλαβε την πρώτη θέση μεταξύ 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκή Ένωσης στην κατανάλωση πλαστικής σακούλας με βάση τα στοιχεία του 2015, μετά από επίσημη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).

Θα πρέπει να τονισθεί ότι η έρευνα είναι ακόμα εν εξελίξει και θα ολοκληρωθεί με την κατάθεση συγκεκριμένων εναλλακτικών προτάσεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2015/720. Πάντως, τα μέχρι τώρα ευρήματα της έρευνας αποκαλύπτουν σε μεγάλο βαθμό το μέγεθος του προβλήματος.
Τα αποτελέσματα τη έρευνα δείχνουν ότι το 2015 ο μέσος όρος σακουλών που καταναλώνει ένας κάτοικος ανέρχεται σε 363 σακούλες, μέτρηση που παρουσιάζει 50% αύξηση σε σχέση με την δημοσιευμένη εκτίμηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2010. Η έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί τότε κατέτασσε την Ελλάδα στην 4η θέση ανάμεσα σε 19 χώρες με κατανάλωση 242 σακουλών ανά κάτοικο. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος τεμαχίων αντιστοιχεί σε 179, κάτι που φανερώνει την απόκλιση της χώρας από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σήμερα στην Ελλάδα συνολικά χρησιμοποιούνται συνολικά 4,3 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες, ενώ υπολογίζεται ότι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος αντιστοιχεί σε 33.000 τόνους πλαστικής σακούλας με πολύ σημαντικό κόστος.

Αντίθετα, οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες στην Ελλάδα (π.χ. υφασμάτινες) είναι ελάχιστες. Υπολογίζονται με βάση την έρευνα του ΙΕΛΚΑ σε 400.000-500.000 ανά έτος, δηλαδή περίπου 0,05 σακούλες ανά κάτοικο, τη στιγμή που η Δανία, μια από τις πιο προηγμένες χώρες στη μείωση της πλαστικής σακούλας μετράει 75 επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες ανά κάτοικο, ενώ ο μέσος ευρωπαϊκός μέσος όρος αντιστοιχεί στις 23.

Στην Ευρώπη, μέτρο για τη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας, αποτελεί η χρέωσή της. Στη Γερμανία περίπου 260 – έως τώρα – επιχειρήσεις έχουν δεσμευθεί ότι θα χρεώνουν τις πλαστικές σακούλες, ενώ γίνεται προσπάθεια διεύρυνσης του αριθμού τους. Στην πλειονότητα των υπόλοιπων κρατών-μελών επιτρέπεται η χρήση με χρέωση που κυμαίνεται από 0,02 έως 1 ευρώ.

Το μέγεθος του προβλήματος γίνεται περισσότερο εμφανές όταν συγκρίνεται η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα με την υποχρέωση της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Οδηγία αναφέρει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν μέτρα «που εξασφαλίζουν ότι το ετήσιο επίπεδο κατανάλωσης δεν θα υπερβαίνει τις 90 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2019 και τις 40 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2025. Προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, θα πρέπει η κατανάλωση στην Ελλάδα να μειωθεί κατά 80% ως το 2019 και 90% ως το 2025, στόχοι που τη δεδομένη χρονική στιγμή φαντάζουν πολύ μακρινοί.

Τα στοιχεία που μέχρι τώρα έχουν δημοσιευθεί σχετικά με τη χρήση της πλαστικής σακούλας στην Ελλάδα παρουσιάστηκαν σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, στην οποία τα αποτελέσματα κρίθηκαν ιδιαίτερα ανησυχητικά.

Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε η σύσταση κοινής ομάδας εργασίας με σκοπό τον καθορισμό των παρεμβάσεων για την από κοινού εκπόνηση και υλοποίηση σχεδίου δράσης με την εμπλοκή όλων των φορέων, με στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών και τον άμεσο περιορισμό της χρήσης της πλαστικής σακούλας.

Αναλυτικά, στη συνάντηση μετείχαν: ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου & Προστασίας Καταναλωτή, κ. Αντώνης Παπαδεράκης, ο Πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), κ. Δημήτρης Πολιτόπουλος, ο Αντιπρόεδρος του ΟΚΑΑ και σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα Εμπορίου, κ. Μιχάλης Μυτιληνάκης, το μέλος του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ, κ. Μπάμπης Μπιλίνης, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), κ. Κωνσταντίνος Μαχαίρας, ο Πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του ΙΕΛΚΑ, καθηγητής Γεώργιος Δουκίδης, ο υπεύθυνος ερευνών του ΙΕΛΚΑ, κ. Λευτέρης Κιοσές και εκπρόσωπος της Περιφέρειας Αττικής.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι αξιόλογες δράσεις για τη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας υλοποιούν νησιά όπως η Αλόννησος, η Σίφνος και η Σύρος, αλλά όπως φαίνεται δεν αρκούν για την αντιμετώπιση αυτού του τεράστιου κοινωνικού και περιβαλλοντικού ζητήματος.